2016 Camper Dubbelzinnig Nederland

Informatie

Teksten met dit symbool komen -al dan niet bewerkt- van internet en worden in blauw weergegeven.

De eerste

Gniffelende kinderen op de achterbank in de auto bij het naderen van de afslag naar Waspik op de A59. Waspik! Lachen! Begrijpelijk. Begrijpelijk ook dat die kinderen (nog) niet weten, dat Was van het oud-Nederlandse Waes is afgeleid, dat moerassig land betekent en dat Pik de benaming is voor een vooruitstekend stuk land (en dat heeft dan weer wel overeenkomst met wat zich in onze dirty mind afspeelt…).

Op de verder uitgestorven weg komt een eenzame fietser aangereden. Ik wenk hem te stoppen en vraag of hij misschien even tijd heeft om mij op de foto te zetten. ‘Aan de overkant zeker?’, zegt-ie, ‘bij dat bord natuurlijk. Ja, dat willen ze allemaal hier.’
Strammig stapt-ie van zijn fiets, plaatst hem behoedzaam tegen een heg en zet hem op slot (…). Nadat hij het sleuteltje zorgvuldig heeft opgeborgen in het borstzakje van zijn beige windjack (ritsje dicht!), loopt-ie met me mee naar de overkant van de straat.
‘Dat ik er dus op sta, hè’, instrueer ik hem, ‘en mijn camper en het bord natuurlijk.’
‘Ja, ja, het bord. Natuurlijk. Daar gaat het om, nietwaar? En eh… op welke knopje moet ik dan drukken, want van die modernigheden snap ik niks hoor.’

Als de foto is gemaakt, diept de man zijn fietssleuteltje op uit zijn zak, tikt tegen zijn pet, wenst me nog een ‘genoeglijke reis’ en stapt aan de overkant weer op zijn fiets. Is het suggestie of zie ik hem hoofdschuddend wegrijden?

Balleman

De naam Balleman houdt misschien verband met het Middelnederlandse baelje, dat ‘hekwerk, palissade, afsluiting’ betekent. Voor het tweede deel man kan men denken aan het Vlaams/Westbrabantse man: ‘land dat licht onderloopt, laaggelegen weide’. Balleman telt vijftien huizen met veertig inwoners.

Hellegat

Toiletwijsheid

Tussen de middag stop ik voor een menuutje Boemboebali.
Als ik mijn eten op heb, vraag ik de serveerster waar de toiletten zijn. Ze kijkt me glimlachend aan. ‘Hier links en dan rechts achter de pilaar’, zegt ze, nog steeds met die glimlach op haar gezicht. Ik snap dat lachje niet. Zo leuk is het toch niet als iemand naar het toilet wil?

Als ik bij de toiletten aankom, wordt haar glimlach me duidelijk..
Tsja, wat zal ik zeggen?

Kwakkel

Kwakkel is een buurtschap in de gemeente Terneuzen in Zeeland, dicht bij Vogelwaarde. De naam verwijst waarschijnlijk naar een hoge loopbrug. Kwakkel bestaat uit drie wegen: Kwakkelsedijk, Kwakkel en Aandijkseweg. De buurtschap strekt zich uit langs een oude binnendijk (Kwakkelsedijk) en bestaat voornamelijk uit boerderijen.
De buurtschap behoorde eerder tot de gemeente Zaamslag. Dit is nog terug te vinden in de adressering. Men schrijft ‘Kwakkel‘ plus huisnummer, en dan de postcode, gevolgd door ‘Zaamslag‘.

Boerengat

Door de naam van het buurtschap was het plaatsnaambord van Boerengat jarenlang een geliefd verzamelobject en behoorde tot de top van de meest gestolen naamborden van Nederland. Rond 2000 is de buurtschap opgeheven en daarmee verdwenen ook de naamborden. Wat bleef is alleen een straatnaambord.
Oorspronkelijk was Boerengat een waternaam. Het woord gat had in de kuststreken van Vlaanderen en Zeeland de betekenis waterdiepte, geul, maar vooral -zoals hier- monding van een kreek. Voor de Nieuw-Neuzenpolder werd ingedijkt, lag aan de zeekant het Boeijsgat. Bij storm legden de scheepjes hier aan en de bemanning verbleef dan op het gehucht tot de storm was gaan liggen. Boeijesgat werd veranderd in Boerengat om het gehucht een naam te geven.

Vroeger stonden er meer woningen in de buurtschap, maar de meeste huizen van de Gattenaren zijn in de negentiger jaren gesloopt om ruimte te maken voor de uitbreiding van het industriegebied van de Braakmanhaven. Bovendien lagen de huizen volgens de veiligheidsnormen te dicht bij de chemische industrie van DOW.

Boerenhol

N51 23.018 E3 32.104
buurtschap in Zeeuws Vlaanderen
gemeente Sluis
(ongeveer 100 inwoners)

EK Voetbal

Aan het eind van de middag draai ik de grote parkeerplaats op van het sportpark in het Belgische Schoten. Er staat geen enkel ander voertuig. Dat verandert, want rond zeven uur raak ik omringd door auto’s. ‘Komen waarschijnlijk een uurtje sporten’, denk ik. Maar als er een auto parkeert met zwart-geel-rode hoesjes over de achteruitkijkspiegels en in de raamlijsten Belgische vlaggetjes en rode duivelshoorntjes gaat me een licht op. Natuurlijk: het Belgisch nationaal elftal speelt vanavond zijn eerste wedstrijd in het EK-toernooi!

Het is al gezellig druk in de kantine van de korfbalvereniging. Op het grote scherm is de voorbereiding op de wedstrijd tegen Italië te zien. Ze zijn in een opperbeste stemming die Vlaamse supporters en laten zich gewillig op de foto zetten, zeker nadat ik verteld heb dat ik een Hollander ben. ‘Zestien jaar geleden deden we voor het laatst mee aan een toernooi, mijnheer. En vanavond gaan de Rode Duivels het maken! Jammer (…) dat jullie niet meedoen.’ Ik glimlach als een boer met kiespijn en wens ze een fijne avond toe. Zij wel. Grrr…*)

*)
Het was in 2016 de eerste keer sinds 1984 dat Nederland uitgeschakeld werd in de voorrondes van het Europees Kampioenschap.

Stomme Claire!

Omdat ik vanuit Kwakkel in Zeeuws Vlaanderen naar het Limburgse Kuttingen niet dezelfde weg wil rijden, geef ik Claire-mijn-Garminnetje opdracht de kortste route door België te berekenen.
Om acht uur vertrek ik vanaf mijn overnachtingsplek, een kwartier later zit ik muurvast in de ochtendspits van Brussel. De radio meldt drie grote ongevallen rond de Belgische hoofdstad en er zijn de nodige wegwerkzaamheden. De regen komt met bakken uit de hemel, mijn ramen beslaan en voetje voor voetje (bandje voor bandje?) wring ik mij door het Brusselse verkeersgekkenhuis. Een sigaar en anderhalf uur later laat ik opgelucht de stad achter me.

Bij een tankstation vul ik de dieseltank en koop een kop koffie. ‘Welke idioot gaat er in vredesnaam willens en wetens de ochtendspits van Brussel in?’, bedenk ik me als ik van mijn hete koffie slurp. Lang hoef ik over het antwoord niet na te denken: Claire-mijn-Garminnetje natuurlijk! Haar schuld dus!

Doodlopend #1

‘Dag mijnheer. U maakt foto’s van onze mooie streek?’
Het wandelvrouwtje-met-een-paar-maatjes-meer spreekt me -licht hijgend van de klim- vriendelijk aan. Ik heb m’n bussie geparkeerd op de T-splitsing naar de Kuttingerweg en kijk om me heen om een foto te maken. ‘Niet alleen van uw mooie streek mevrouw’, antwoord ik, ‘maar speciaal van de buurtschap Kuttingen. Daar ben ik speciaal voor naar hier gereden.’
Ze kijkt me verbaasd aan. ‘U eh… komt naar hierheen alleen voor Kuttingen?’, zegt ze aarzelend.
‘Ja mevrouw. En nu ben ik op zoek naar het naambord.’
‘Het naambord? Dat is er niet. Er is alleen dat straatnaambordje daar op de hoek. Dat is Kuttingen. Het is een doodlopende weg met wat boerderijen links en rechts.’
‘Een doodlopende weg? En geen naambord? Nou, zet u me hier dan maar op de foto als u zo vriendelijk wilt zijn.’
‘Ik heb er zes gemaakt. Kunt u kiezen. Fijne dag nog mijnheer en een goede reis.’

Liefhebbers van dubbelzinnige plaatsnamen moeten teleurgesteld worden. De plaatsnaam zou in de veertiende eeuw Cottingen zijn geweest. Maar de betekenis is onduidelijk. Sommigen denken dat het afgeleid is van het woord cote, dat helling of stijging van de weg betekent, maar volgens het boek ‘Nederlandse plaatsnamen. Herkomst en historie’ betekent het ‘bij de lieden van de persoon Cotto‘. Iets ten zuiden van Kuttingen ligt Klein-Kuttingen, de meest zuidelijke plaats van Nederland.

N50 45.509 E5 55.127
buurtschap in Limburg
gemeente Gulpen-Wittem

Limburgs plankje

Op de lunchkaart van hotel-restaurant Vijlerhof in het Limburgse Vijlen staat o.a. zuurvlees met frites en salade of een Limburgs plankje. Ik kan niet kiezen en als de serveerster mijn dubbele espresso op tafel zet, vraag ik haar advies. ‘Het is allebei typisch Limburgs’, zegt ze, ‘maar ik zou het Plankje nemen.’

Wat een goed advies, want even later krijg ik een (nep-plastic) schijfje boomstam geserveerd om van te watertanden (doe ik dan ook). Er staan twee stukken gerookte forel, twee Limburgse Val-Dieukaasjes, Limburgse beenham, salade, noten, tomaten en druiven voor mijn neus. En een mandje met Limburgs brood en sneetjes krentenbrood. En een potje kruidenboter, mierikswortel en stroop. Ik geniet en ben meteen het gemis van dat Kut-naambordje vergeten.

‘Ik heb gezien, dat jullie hier ’s morgens een ontbijtbuffet serveren’, begin ik als ik ga afrekenen. ‘Ik sta hier met mijn camper achteraan op jullie parkeerplaats en als dat ontbijt morgenochtend net zo goed en uitgebreid is als jullie Limburgs plankje, spreekt me dat wel aan, maar eh… mag ik daar waar ik nu sta dan overnachten?’
De baas wordt er bij gehaald.
‘Geen probleem hoor. Het is privéterrein, de politie heeft er niks over te zeggen, dus gaat u daar maar lekker slapen. Zal ik dan meteen reserveren? Dekken we morgenochtend een tafeltje voor u.’
Ik geef mijn naam op en loop tevreden naar m’n bussie.
Kijk nu al uit naar morgenochtend…

Klef

Buurtschap Klef dus. Ja, ja.
Nou, m’n bussie is klef.
Klef van de modder. Klef van de prut. Klef van de drab. De klodders smurrie zitten tot aan mijn zijramen. Mijn traptreetje komt steunend en krakend naar buiten.

Net als bij Achtereind bestaat de buurtschap Klef uit een doodlopend modderpad. Ik trek een (voorzichtige) conclusie na vijf dagen buurtschap-bezoekjes: veel buurtschappen zijn inmiddels opgeslokt door gemeentelijke herindelingen en niet meer zelfstandig. Een aanduidingbord ontbreekt dan ook vaak.
Nou ja, na de overvloedige regenval van de afgelopen dagen doet Klef zijn naam eer aan. Glibberglijdend maak ik rechtsomkeert.

Achtereinde(loos)

In Waalre stuurt Claire-mijn-Garminnetje me na de wijk Ekenrooi een van de bosweggetjes van de Tongelreep in. Na zo’n vijfhonderd meter door diepe modderplassen te hebben geploeterd en de ergste kuilen ontwijkend, meldt Claire: ‘u bent op de bestemming Achtereind; de bestemming ligt links’.
Links? Links is bos. Rechts trouwens ook. Dus dit is de buurtschap Achtereind? Een weggetje door de gemeentebossen van Waalre? Geen naambord, zelfs geen straatnaambord. Achtereindeloos dus.

Maar wel eindeloos mooi. Ik sta helemaal alleen middenin een bos. Geen mens te bekennen.*) Maar ja, wie haalt het ook in zijn hoofd zo’n weggetje te berijden? Ik dus. ‘Dank je wel, Claire’, zegt ik tegen mijn navigatievriendinnetje, ‘dank je wel dat je me naar zo’n mooi plekje hebt gebracht.’
Hoewel het nog vroeg in de middag is, besluit ik hier in alle eenzaamheid*) te overnachten. Ik zet mijn boiler aan, trek een half uurtje later door het open raampje de doucheslang naar buiten en was uitgebreid mijn haar. Eindeloze overnachtingsplek!

*)
Vijf grijsgekuifde wandelaars en twee wielrenners passeren in de loop van de middag mijn privé bosplekje…

Mopperkont in Reeth

‘Wat een mooie bus heeft u!’
De man in Reeth bij wiens schuur ik gestopt ben, komt nieuwsgierig naar buiten. ‘Wat een mooie bus!’, herhaalt-ie. ‘Ik ben zelf precies zo’n bus aan het opknappen. Die staat binnen. Kom even kijken.’
Als ik met hem de schuur binnenstap, staat daar een barrel van een roestige bus, waar de nodige onderdelen aan ontbreken en waar nog veel, heel veel aan gedaan moet worden. ‘Kijk’, zegt de man, die zich voorstelt als Ben, ‘da’s de mijne. Net als die van jou. Nou ja, dit is een Peugeot en jij hebt een Citroën, maar da’s hetzelfde. Ruilen? Nee, natuurlijk wil je niet ruilen. Maar het is een werk hoor, zo’n bus opknappen. Elf jaar oud is-ie en de laatste drie jaar buiten in weer en wind gestaan. En wat het allemaal kost!’ Hij opent het voorportier waarvan de binnenbekleding ontbreekt en rommelt wat tussen de spulletjes die op de voorbank liggen. ‘Hier, moet je kijken’, zegt-ie en hij laat me een plastic zakje zien met een voor mij ondefinieerbaar onderdeeltje, ‘wat is dit nou en wat stelt het nou helemaal voor? Maar mooi dat zo’n zakkie tachtig euro kost, hè? En het komt allemaal uit Taiwan hè, dus kun je nagaan. Maar eh… wat kom je hier eigenlijk doen? Waarom ben je bij mij gestopt?’
Ik leg hem uit, dat ik op zoek ben naar het naambordje van Reeth.
‘Dat is er niet, hè. Dat vonden ze niet meer nodig van hogerhand. Wel die Betuwelijn hier aanleggen, daar is geld genoeg voor. Luister wat ik zeg: vroeger keek ik vanuit mijn huis helemaal tot aan Nijmegen. Nu kijk ik tegen een betonnen geluidswal aan. En alsof dat nog niet erg genoeg is, willen de hoge heren in Den Haag hier ook nog een industrieterrein aanleggen en -het moet niet gekker worden, luister je nog?-, een windmolenpark. Een windmolenpark! Hoor je wat ik zeg?’

‘Maar we pikken het niet hoor! Ze zijn nog niet van ons af. Vijfendertig huizen staan er hier in Reeth en alle vijfendertig zijn fel tegen die plannen. Oh ja, en dan wil ProRail hier ook nog eens een groot goederenstation bouwen. Gek zijn ze. Allemaal. Maar wat ik al zei: we pikken het niet, hoor je? Rob van Leefbaar Reeth is al zo vaak bij de provincie geweest. Rob zei tegen hun: hef die buurtschap maar op. Koop ons maar uit. Maar daar gaan ze niet op in, hè? Nou ja, het komt er op neer dat de gewone man weer de dupe is. Maar goed, jij hebt lekker vakantie, dus ik val jou er niet mee lastig. En ga nou maar, want ik heb nog werk te doen.’

‘Dus Ben‘, probeer ik nog een keer, ‘dat naambord van Reeth is nergens meer te vinden?’
‘Nee, de centen waren op denk ik. Maar een stuk verderop staat Reeth nog wel op de ANWB-borden. Moet je daar maar heengaan als je een foto wil.’
‘Over een foto gesproken, Ben. Mag ik er een van jou maken?’
Hij loopt naar buiten, posteert zich achter m’n bussie en trekt een brede grijns. Als ik daarna achteruit zijn oprit afrijd, steekt-ie joviaal zijn hand op. ‘Mooie bus!’, roept-ie, ‘echt niet ruilen?’
‘Echt niet!’, roep ik terug, ‘fijne dag nog enne… veel succes met al dat gedonder in Reeth!’ Zijn gezicht betrekt. Hij haalt zijn schouders op en stapt zijn schuur binnen. Terug naar z’n opknap-bus.

De naam Reeth stamt wellicht af van het Oudnederlandse redh, dat weg betekent. Vergelijk het Engelse road.

Photoshoot

Als ik de man bij de glasbak vraag of hij een foto van me wil maken, is hij meteen enthousiast. Over-enthousiast, want hij draait met de camera om me heen, gaat op zijn knieën, houdt de camera scheef en geeft aanwijzingen hoe ik moet staan en moet kijken. ‘Ik heb er voor de zekerheid een paar gemaakt. Denk dat er vast wel wat bijzit…’

Goor

N52 14.074 E6 35.223
stad in Overijssel
gemeente Hof van Twente

Geen wonder

In Rectum speelde de sage van de drijvende bakstenen die men niet aan de man kon brengen, omdat men dacht dat ze behekst waren. Vooral in Rijssen wilde men niets van de Rectummer bakstenen weten. In het midden van de 19e eeuw kwam de Rectummer onderwijzer Van Wijngaarden in bezit van een steen, afkomstig van het oude kasteel de Grimberg in Notter. De onderwijzer vroeg aan een boer of hij iets wist van de drijvende stenen en het Rectummer gezegde ‘Hé drif as ne bakstien’. Hierop antwoordde de boer: ‘Dat z’ok oe wal anders kunnen losten zéén’, en hij haalde een steen los uit de put die voor het huis opgemetseld was en wierp die in het water. De baksteen bleef drijven en de boer zei: ‘De stenen van mijn put zijn afkomstig van de sloop van het voormalige Slot en ze zijn behekst, net als de stenen van de havezate Dackhorst die ook op water kunnen drijven.’

Ook in Rijssen werd er verteld over behekste stenen. Achter de Baniskamp in Rijssen had men van een partij zwarte klei bakstenen gemaakt. Toen men er achter kwam dat ze op water bleven drijven, werden de Rijssense Tichelaars tot tovenaars verklaard en van hekserij beticht.

En dan vinden ze het gek, dat mensen bij de naam Rectum bijgedachten krijgen? Als er -notabene vlakbij het naambord- zo’n boom staat?

Doodlopend #2

‘Trutjeshoek? Da’s lang geleden dat iemand daar naar vroeg.’
De man was zijn erf afgelopen en sprak me aan, nadat ik met de nodige pijn en moeite m’n bussie had gekeerd op het smalle weggetje voor zijn huis.
‘Tsja, Trutjeshoek bestaat officieel niet meer. Tegenwoordig heet het Zuideinde. Maar wij hier spreken nog altijd over Trutjeshoek hoor. Eigenlijk sta je nog niet op de juiste plek. Als je hier dit weggetje uitrijdt, langs die drie boerderijen daar, houdt op een gegeven moment het asfalt op en daar sta je dan pas echt op Trutjeshoek. Maar eh… hoe kom je hier zo verzeild. Ben je verdwaald?’
Ik leg hem uit, dat ik een dubbelzinnig rondje Nederland rijd en noem wat namen van buurtschappen waar ik al geweest ben.
‘En nu?’, vraagt de man, ‘waar ga je dan nu naar toe?’
‘Naar Poepershoek.’
Grinnikend steekt-ie een sigaret op. ‘Leuk hoor. Maar rijd nou eerst nog even naar het eind van de weg. Anders ben je niet echt in Trutjeshoek geweest. En een fijne vieze reis nog!’

De herkomst van de naam Trutjeshoek is niet bekend.
De inwoners van de buurtschap worden nog steeds de Trutten genoemd.

Trotse bouwvakker

‘Ik zag je voor de tweede keer voorbij komen en ik zeg tegen de vrouw: nou ga ik toch eens kijken wat dat busje hier te zoeken heeft.’
Ik leg de man uit, dat ik op weg ben naar Poepershoek en dat ik het enige bordje met die naam voorbij gereden was en toen een rondje heb gereden om alsnog een foto te maken.
‘Wat leuk. Zal ik je op de foto zetten? Als je dan daar gaat staan, voor je bus, heb je op de achtergrond ook meteen mijn huis erop. Ik ben hier geboren en getogen en op die plek stond eerst mijn ouderlijke woning. Die heb ik afgebroken en toen op dezelfde plek dit huis gebouwd. Ik ben mijn hele leven bouwvakker geweest, dus ik heb alles zelf gedaan. Behalve het rieten dak dan, dat heb ik uitbesteed.’

Als de foto is gemaakt is, wil hij ook nog wel even het verhaal kwijt van ‘de fotograaf die hier vroeger even verderop woonde’.
‘Kwamen er mensen en die wilden graag met het bord Poepershoek op de foto. Dat stond er toen nog. Vroeg-ie een kwartje om de foto te maken. Als ze dat niet wilden betalen, die gierige Hollanders, maakte hij even zo goed de foto, maar als ze die foto dan later thuis lieten afdrukken (ja, zo lang is het al geleden, toen had je nog geen digitaal, maar rolletjes), als ze die foto dus lieten afdrukken, had-ie de foto zo genomen, dat het bord Poepershoek er net niet op stond. Eigen schuld. Een kwartje! Moeten ze maar niet zo gierig zijn!’
‘Dus als ik het goed begrijp, wilt u nu een kwartje van me hebben?’
Hij schiet in de lach. ‘Geef me maar een hand, da’s meer dan genoeg. En een fijne dag nog.’

In de omgeving van Hollandscheveld werd vroeger turf gestoken. Dat trok veel Duitse arbeiders aan, die door de Hollandschevelders Poepers werden genoemd (een verbastering van het Duitse Bube). De plek waar die Duitse arbeiders hun eerste hutten hadden opgeslagen, wordt nog steeds Poepenhemel genoemd. Later vestigden deze Duitsers zich dichter bij Hollandscheveld in de Poepershoek.

Doosje

Bij het buurtschap Doosje was vroeger een schutsluis met herberg in de monding van de Haagjesgracht. In tegenstelling tot wat algemeen gebruikelijk was, inde de sluiswachter de schutgelden hier niet met een klompje aan een hengel, maar gebruikte hij een kartonnen doos. Bij de schippers stond dit sluisje dan ook bekend als ‘het doosje’.

Drie keer scheepsrecht

Jeugdsentimentele gedachten overvallen me als ik door Friesland rijd.
Die bekende dorpjes. Die stadjes. Die bootjes. Al die watertjes waar ik twintig jaar lang met Nel en de kinderen doorheen voer. Ik wil dan ook persé bij een jachthaven overnachten.

Bij een van de jachthavens in Irnsum zijn drie camperplekken.
Drie campers.
Drie mannen alleen op reis.
Drie mannen die hun vrouw verloren hebben.
’t Moet niet gekker worden…

Zwart wc-papier

‘Ik zeg tegen mijn vrouw: die man ken ik. U bent toch de schrijver van die columns in de Kampeerauto?’
‘Daar ben ik -wat zal het zijn?- een jaar of vijf geleden al mee gestopt hoor.’
‘Kan zijn, maar ik las ze altijd met veel plezier hoor. Vooral die van dat zwarte wc-papier. Was dat niet in België? Hilarisch vond ik dat verhaaltje! Daar was toch ook een probleem mee?”
‘Bedankt voor het compliment. Leuk om dat na zoveel jaar nog te horen. Maar eh… ik heb over veel dingen geschreven in het NKC-blad, maar nooit over zwart wc-papier hoor.’ *)

*)
Benieuwd naar die Kampeerauto-verhaaltjes?
(Her)lees: Camperkolommen

Sexbierum

De naam Sexbierum heeft niets te maken met seks, bier of rum. Er wordt aangenomen dat het dorp zijn naam ontleent aan de heilige Sixtus II, aan wie de kerk van Sexbierum is gewijd. In de geschiedenis komt de naam Sexbierum in verschillende afwijkende vormen voor. Als voorbeeld: Sixtibarra (onbekend), Sixtebeeren (1322), Sixtiberum (1324), Sexberum (1371) en Zesberim (1398). De woorden barra (bara), berum of berim betekenen: dijk, dam of waterkering. De gemeentenaam tot 1984, waar Sexbierum deel van uitmaakte, was Barradeel, hierin vindt men de naam Barra terug.

Fryslân boppe?

De harde regen striemt tegen mijn voorruit. Ik heb medelijden met de vele scholieren, die in hun felgele regenpakken diep over hun stuur gebogen tegen de harde wind in moeten trappen. Zij op weg naar school, ik naar Laad en Zaad.

Voor de zoveelste keer tijdens deze trip loopt de weg weer eens dood. In de buurtschap Laad en Zaad eindig ik op een groot boerenerf. Er staat een grote loods en twee trekkers. Ik parkeer naast een van de twee trekkers.
Als ik uitstap ga ik bijna onderuit. De over het hele erf liggende koeienmest is door de overvloedige regenval veranderd in een spekgladde laag dunne stront. Ik glibber zo voorzichtig mogelijk naar de openstaande deuren van de loods. Twee rijen koeien kijken me dom aan (heb ik ooit een koe slim zien kijken?). Achterin de stal gaat een deur open en een man komt tussen de twee rijen boxen naar me toe gelopen.

‘Ja?’, begint-ie, ‘wat is er?’
‘Goeiemorgen mijnheer. Is dit de buurtschap Laad en Zaad?’
‘Wat?’
‘Of dit hier de buurtschap Laad en Zaad is.’
‘Ja.’
‘Ik maak een ritje langs Nederlandse buurtschappen. Staat er ergens nog een bordje van Laad en Zaad?’
‘Nee.’
‘Dit is toch nog wel openbare weg, hè. Ik mag hier toch rijden?’
‘Ja.’
‘Maar de weg loopt hier dood? Moet ik hetzelfde stuk terug rijden?’
‘Ja.’
‘Ach mijnheer, het is net even droog. Ik maak van alle buurtschappen een foto. Als u het niet te druk heeft, wilt u dan een foto van mij maken?’
‘Wat?’
‘Of u mij op de foto wil zetten, alstublieft.’
‘Nee.’
‘Dat is dan jammer. Neem me niet kwalijk, dat ik u heb lastig gevallen. Vindt u het goed als ik wat foto’s maak van uw erf?’
‘Ja.’
‘Dank u wel. En een fijne dag nog.’
‘Ja.’
Hij draait zich om, steekt zijn handen diep in de zakken van zijn overall en loopt tussen de koeien door weer naar achteren.

De namen Laad en Zaad zijn in de loop der eeuwen verbasterd en hebben een andere oorsprong dan men op grond van de huidige schrijfwijze zou vermoeden. Laad heette oorspronkelijk (Al)Laerd, wat betekent de wierde (erd komt van werd=wierde) van een zekere persoon Alla. Doordat de letter R in de loop der tijd uit de naam is weggevallen, is de betekenis niet meer uit de huidige naam af te leiden.
Hetzelfde is het geval met Zaad. Dat heette oorspronkelijk Saerd, en kan betekenen een wierde met (gras)zoden versterkt of, wanneer het woord een relatie heeft met het Oudfriese sath of saeth=put: een wierde die bekend stond om een of meerdere putten. De buurtschap Laad en Zaad is slechts drie boerderijen ‘groot’ (de huisnummers 1, 2 en 3).

Klemtoon

‘Klopt mijnheer. Dit is inderdaad de buurtschap Kruishaar. Maar u legt de klemtoon verkeerd. Het is Kruisháár en niet, zoals u zegt Kruishaar. De klemtoon moet op de tweede lettergreep. Zoals u het uitspreekt -ik zie het aan uw gezicht- kom je maar op vreemde gedachten en dat willen we niet, hè?’
‘Ik zal er voortaan aan denken, mijnheer. Kruisháár dus. Dank u wel.’

In de plaatsnaam Kruishaar staat haar voor een zandige heuvelrug. Bovenop die heuvel -eigenlijk een omwalling van ruim honderd meter in het vierkant- stond een kruisbeeld. De oudste vermelding van Kruishaar stamt uit 1560 (Cruyshaer). De buurtschap omvat veertig huizen met honderd inwoners.